Một
người lặng lẽ ngồi giữ rừng bên bờ biển Đông: “Robinson” cồn Lợi
Phan Lữ Hoàng
Hà
Công việc giữ rừng
nặng nhọc không phải là mối bận tâm của chàng “Robinson” này. Vấn đề là làm thế
nào tồn tại trong điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, sống chỉ một mình và khó
liên lạc được đất liền…
“Nhất
kiếm trấn ải”
Giám đốc Lâm ngư trường Bến Tre Võ Văn Ngàn (quen gọi là
anh Ba Ngàn) cho xuồng máy đưa tôi ra cái chòi nhỏ nằm cheo leo ngoài bờ biển
Đông, để một lần diện kiến anh chàng “Robinson” này. Hơn 17 năm qua, anh đã
tình nguyện đến đó để canh giữ khu rừng chết chạy dài từ cồn Lợi đến cồn Bững
thuộc xã Thạnh Hải, huyện Thạnh Phú, Bến Tre. Đường từ “đại bản doanh” của lâm
ngư trường (gần trung tâm xã Thạnh Hải) phải mất hơn một tiếng đồng hồ chạy
xuồng máy. Xuồng cứ đâm dọc dâm ngang, uốn éo qua những vạt rừng phòng hộ như
đước, bần, mắm, phi lao…đã cao khỏi đầu người, xanh um, bạt ngàn, mát rượi. Đến
gần bờ biển, sóng làm chiếc xuồng nhỏ tròng trành chao đảo, bọc nước tung lên
trắng xóa. Dưới cái nắng gay gắt của vùng biển, lớp da trên hai tay tôi như áo
một lớp muối mỏng. Anh Ba Ngàn giới thiệu trước lai lịch của chàng “Robinson”:
- Đó là một thanh niên khá vạm vỡ, hiền từ, tên là Nguyễn
Văn Huỳnh, sinh năm 1960, quê xã Bình Khánh, huyện Mỏ Cày (Bến Tre). Trước năm
1992 anh lái ghe cho lâm ngư trường, sau khi lâm ngư trường giao khoán rừng,
Huỳnh xung phong ra đây giữ 118 hecta rừng đước, mắm, phi lao. Trong nội dung
khoán, mỗi tháng anh được lãnh 331.000 đồng, nhưng mất một cây đước anh phải
bồi thường 15.000 đồng và nếu như làm tốt anh được hưởng thêm 150.000
đồng/tháng.
- Nghe nói chàng “Robinson” cũng có một mái ấm xinh xinh
ở quê hương vườn dừa Bình Khánh – tôi hỏi:
- Đúng. Song ngày ấy Huỳnh đã gật đầu “vác kiếm thân chinh
đi trấn ải”. Huỳnh là người rất mạnh…bóng vía. Một mình với đêm ngày giữa biển
rừng không một bóng người mà…
Hoàng hôn đang ngả dần trên biển, nơi những vạt rừng, cồn
bãi nằm e ấp bên cồn Lợi. Tôi đứng lên phóng xa tầm mắt. Ngoài kia, mặt nước
biển đang giựt xuống làm lộ rõ những bãi bồi nằm gối bên nhau và trải dài xa
tít tắp. Ở đó, những người dân đang đi mông, chòi mông (phương tiện tự tạo để
lướt trên mặt bùn), đi cà kheo để bắt thủy sản – một công việc mưu sinh thường
nhật của dân nghèo tại địa phương…Chỉ tay về hướng đó, Ba Ngàn hồi tưởng:
- Hồi còn chiến tranh, tại đây có cả
địa danh Bến Mông. Hàng trăm chiếc mông sẽ tựu lại khi có yêu cầu chuyển vũ khí
từ tàu và giấu trong rừng. Năm xưa nơi đây là đầu cầu tiếp nhận vũ khí Bắc – Nam
- Cảnh kiếm sống kia đến bao giờ mới
chấm dứt?
- Khi nắng không còn…
Tôi
ngầm hiểu lúc đó nơi đây sẽ còn duy nhất mỗi một “Robinson”, anh chàng “nặng
bóng vía” của tôi đây!
Chiếc
xuồng máy đã tấp vào căn chòi lá nằm ngẩng mặt ra hướng biển Đông, phía sau là
một khu rừng chết.
Tôi
và anh Ba Ngàn khom người chui vào căn chòi nhỏ. Huỳnh im lặng, lù lù hiện ra
như…một bóng ma. Chàng vui mừng chào “thủ trưởng” và người khách lạ, nhưng lúng
túng không biết mời khách ngồi xuống đâu, uống gì. Thấy trong chòi có nhiều
chai nhựa, đủ thứ nhãn hiệu Tây – Tàu, tôi không khỏi ngạc nhiên:
- Ở nơi xa đất liền như thế này, anh
mua những chai lọ đó ở đâu mà mua chi nhiều vậy?
Anh
cười:
- Những chiếc tàu qua lại ngoài khơi
ném xuống biển mùa gió chướng sóng đẩy trôi giạt vào bờ…
Mọi
vật dụng hằng ngày của anh cũng từ biển: đôi dép anh đang mang, chiếc ấm nấu
nước, dụng cụ để thức ăn, cao su để anh nhóm lửa nấu cơm…Tất cả đều do nhặt từ
ngoài bờ biển trong những chuyến đi tuần tra bảo vệ rừng. Hàng ngày Huỳnh phải
lội rừng trên 10 km đi kiểm tra. Hóa ra anh còn là người làm sạch môi trường
biển ở một nơi đìu hiu hút gió…
Tôi
bước ra ngoài căn chòi quan sát. Một chậu cà tây đang cho trái trên lớp cát.
Một bụi rau quế xanh tốt từ lớp phân cá, còng ủ mục do anh chăm bón. Những dây
mồng tơi xanh rờn bò lên mái chòi. Còn có cả hai chú chó mực lưỡi có đốm đen.
Đây là loại chó ta mà người ta cho là rắn cắn không chết. Và ngộ thay, chúng
không bao giờ ngủ trong chòi…
Anh
Ba Ngàn ra theo nói:
-
Cơn bão Linda (số 5 năm 1997) cơn bão thế kỷ, đã không khuất phục được con
người này. Sau bão Huỳnh vẫn tiếp tục ở lại. Công việc nặng nhọc không phải là
mối bận tâm với người giữ rừng. Vấn đề là làm thế nào tồn tại trong điều kiện
thiên nhiên khắc nghiệt, sống chỉ có một mình và khó liên lạc được với đất
liền. Bởi vậy nước ngọt, rau xanh vẫn là điều mà những người giữ rừng phải chắt
chiu, toan tính, nhất là trong những tháng mùa nắng.
Còn
trong suy nghĩ của tôi: Có phải từ ý thức bảo vệ sự sống đã thúc đẩy chàng
“Robinson” làm nên điều kỳ diệu mà những người giữ rừng trước đó không thể làm
được?
Đêm.
Tiếng gió rú từng chập. Ngoài khơi xa tiếng sóng bổ gành rền dưới lòng đất,
tiếng gió biển rít vi vút qua những hàng đước chết đứng trơ trụi trên nền cát.
Tôi hỏi anh Ba Ngàn:
- Nhưng giữ rừng mà tại sao lại giữ…khu rừng
chết?
- Từ nhiều năm qua bỗng tại đây xuất
hiện chuyện cát lấn, cát tràn. Hàng năm, từ cồn Lợi đến cây Bàng (cồn Bững) dài
trên 10 km, gió biển đưa cát lấn thêm vào bờ từ 10 – 15 mét. Cát lấn tràn đến
đâu thì rừng đước lùi dần đến đó. Cho nên để bảo vệ và cứu lấy rừng phòng hộ
bên trong đang rất tươi tốt, những cây đước chết khô kia vẫn phải để nguyên đó,
không cho bất cứ ai đốn mất vì đây là màn chắn cuối cùng. Vả lại, khu vực này
rất phức tạp gọi là: “Khu Sài Gòn mới”.
- “Sài Gòn mới”?
- Dân đây quen gọi vậy. Vào mùa nam lặng gió, hàng trăm
con người từ các vùng lân cận tìm đến đây để bắt nghêu, sò và tất nhiên chặt
cây rừng.
Trước năm 1990, rừng phòng hộ ven biển Thạnh Phú bị tàn
phá gần như khánh kiệt. Người ta phá rừng để làm vuông nuôi tôm và để sống. Để
cứu lấy rừng, Lâm ngư trường Bến Tre ra đời từ đó. Với trên 60 người (không kể
số hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng), lâm ngư trường vừa nuôi tôm trên tổng diện
tích 971 hecta rừng ngập mặn vừa trồng rừng, từng bước lâm ngư trường đã đứng
vững và phát triển trên địa bàn dài hơn 20 km thuộc vùng đất cuối cù lao Minh.
Vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định thành lập
khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thạnh Phú (gồm 8.825 hecta tại xã An
Điền, Thạnh Phong và Thạnh Hải), đồng thời Nhà nước đã có dự án trồng 5 triệu
hecta rừng. Trên những thảm rừng mới mà “Robinson” Nguyễn Văn Huỳnh cùng tập
thể các anh lính giữ rừng của Lâm ngư trường Bến Tre đã tạo dựng được, nay mai
lâm ngư trường sẽ bắt tay vào thực hiện hai dự án quan trọng trên. Đó cũng là
niềm an ủi lớn lao đối với một người lặng lẽ ngồi giữ rừng bên bờ biển Đông.
 |
| Khu rừng chết. |
(Báo Tuổi trẻ Chủ Nhật năm 1998,
Giải C báo chí toàn quốc
Hội nhà báo
Việt Nam
+-+anh-+HH.JPG)
+-+anh-+HH.JPG)
